Ngày 19/8/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 33/QĐ-TTg ban hành Quy chế cung cấp, sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử. Việc ban hành Quy chế này là rất cần thiết nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc sử dụng tờ khai hải quan điện tử trong các hoạt động nghiệp vụ, góp phần tạo thuận lợi cho hoạt động của các cơ quan liên quan và của doanh nghiệp.
Sự cần thiết ra đời Quy chế
Trong hoạt động của các cơ quan liên quan, tờ khai hải quan được sử dụng trong nhiều hoạt động nghiệp vụ như kiểm tra, giám sát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong quá trình lưu thông trên thị trường; quản lý chuyên ngành; thanh toán, nộp thuế, bảo lãnh thuế nhập khẩu…
Hiện nay hầu hết việc khai hải quan được thực hiện theo phương thức điện tử; trong năm 2015 đã có 8,4 triệu tờ khai thực hiện thủ tục hải quan điện tử, chiếm 99,5% tổng số tờ khai hải quan.
Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn thi hành không quy định việc cơ quan Hải quan đóng dấu xác nhận trên bản in từ tờ khai hải quan điện tử, đồng thời các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành của các cơ quan liên quan cũng chưa quy định việc sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử. Do đó trong thực tế, khi triển khai hoạt động nghiệp vụ, các cơ quan liên quan gặp khó khăn trong việc lựa chọn chấp nhận hay không chấp nhận bản giấy in từ tờ khai hải quan điện tử do doanh nghiệp xuất trình.
Tại Khoản 9 Điều 25 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP ngày 21/01/2015 của Chính phủ đã quy định về việc sử dụng tờ khai hải quan điện tử nhưng chưa nêu cụ thể trách nhiệm của cơ quan hải quan và các cơ quan liên quan trong việc cung cấp, sử dụng cũng như bảo mật thông tin tờ khai hải quan điện tử.
Do đó, Quyết định 33/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ra đời nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử trong hoạt động nghiệp vụ của các cơ quan liên quan và tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho doanh nghiệp.
Cung cấp, sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử theo 3 hình thức
Phạm vi điều chỉnh của Quy chế là quy định về việc cung cấp, sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử để thực hiện các thủ tục về thuế, cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa, thủ tục thanh toán qua ngân hàng và các thủ tục hành chính khác; chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa lưu thông trên thị trường.
Đối tượng áp dụng của Quy chế gồm bên cung cấp thông tin là Tổng cục Hải quan và bên sử dụng thông tin gồm nhiều cơ quan tổ chức. Cụ thể: Các cơ quan quản lý nhà nước (thực hiện các thủ tục về thuế, cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa và các thủ tục hành chính khác; kiểm tra tính hợp pháp của hàng hóa trên thị trường); các tổ chức tín dụng và các tổ chức cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa được Bộ Công Thương ủy quyền.
Theo quy định tại Quy chế, để thay thế cho tờ khai hải quan bản giấy, thông tin tờ khai hải quan điện tử được cung cấp, sử dụng dưới 3 hình thức:
Thứ nhất là, bên sử dụng thông tin truy cập Cổng thông tin tờ khai hải quan điện tử bằng tài khoản do Tổng cục Hải quan cấp để sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử dưới dạng văn bản điện tử.
Thứ hai là, bên sử dụng thông tin thực hiện kết nối hệ thống thông tin với Cổng thông tin tờ khai hải quan điện tử để sử dụng thông tin dưới dạng dữ liệu điện tử.
Trường hợp thứ ba, đối với các lực lượng thực hiện nhiệm vụ kiểm tra hàng hóa lưu thông trên thị trường như quản lý thị trường, công an kinh tế… thường khó có điều kiện sử dụng máy tính để tra cứu thông tin. Khi đó các cơ quan kiểm tra có thể sử dụng điện thoại di động để nhắn tin tới số điện thoại được Tổng cục Hải quan công bố chính thức, sau đó sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử cung cấp từ tin nhắn văn bản để kiểm tra tính hợp pháp của hàng hóa.
Lợi ích cho các bên liên quan
Lợi ích rõ nhất khi triển khai Quy chế là tạo cơ sở pháp lý cho việc sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử và đảm bảo giá trị pháp lý của thông tin tờ khai hải quan điện tử. Các cơ quan chức năng liên quan có thể sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử mà không phải yêu cầu doanh nghiệp xuất trình tờ khai hải quan bản giấy.
Do được đảm bảo về cơ sở pháp lý và giảm thiểu giấy tờ, nên doanh nghiệp là đối tượng được hưởng lợi ích lớn từ Quy chế này, qua đó tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy sản xuất phát triển.
Mặt khác, việc sử dụng tờ khai hải quan điện tử sẽ góp phần thực hiện chủ trương của Chính phủ về việc tăng cường sử dụng văn bản điện tử và dữ liệu điện tử, giúp tiết kiệm thời gian chuẩn bị cũng như lưu trữ hồ sơ, tài liệu, giảm chi phí cho việc in tờ khai hải quan, tiết kiệm chi phí hành chính, qua đó góp phần thực hiện mục tiêu đặt ra tại các Nghị quyết số 36a/NQ-CP của Chính phủ ngày 14/10/2015 về Chính phủ điện tử và Nghị quyết số 19/2016/NQ-CP.
Hiệu ứng từ Quy chế mới cũng sẽ từng bước thay đổi thói quen sử dụng chứng từ giấy, góp phần tăng cường sử dụng văn bản điện tử và chứng từ điện tử.
Ông Lê Đức Thành, Phó cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan – đơn vị chủ trì xây dựng Cổng thông tin tờ khai hải quan điện tử cho biết: “Theo quy định, sau 6 tháng Quyết định 33/QĐ-TTg có hiệu lực (thời gian hiệu lực từ ngày 15/10/2016), cơ quan hải quan phải triển khai Cổng thông tin tờ khai hải quan điện tử. Hiện nay cơ quan hải quan đang khẩn trương tiến hành xây dựng, triển khai Cổng thông tin này nhằm đảm bảo cung cấp thông tin tờ khai hải quan điện tử cho người sử dụng theo đúng thời hạn quy định”.
nguồn: customs.gov.vn