Thủ tục kiểm tra chuyên ngành cần cải cách mạnh mẽ

0
539

Thời gian vừa qua, ngành Hải quan đã nỗ lực triển khai công tác cải cách hiện đại hóa trên tất cả các mặt hoạt động liên quan nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khấu, giảm thiếu tối đa chi phí và thời gian của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đối với thủ tục kiểm tra chuyên ngành (KTCN) là những hoạt động liên quan đến quản lý của nhiều cơ quan chức năng chưa đáp ứng so với yêu cầu về thời gian thông quan hàng hóa, vì vậy cần phải có sự nỗ lực và cải cách mạnh mẽ từ nhiều Bộ, ngành liên quan.

Thép là mặt hàng phải kiểm tra chuyên ngành

Theo quy định pháp luật, quá trình làm thủ tục xuất nhập khẩu, người khai hải quan phải thực hiện đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ quy định tại Luật Hải quan và các văn bản pháp luật về kiểm tra chuyên ngành. Tùy từng trường hợp cụ thể, doanh nghiệp phải nộp/xuất trình cho cơ quan hải quan các chứng từ liên quan như: Giấy phép, giấy chứng nhận kiểm dịch (động vật, thực vật, y tế), văn hóa, kiểm tra an toàn thực phẩm, kiểm tra chất lượng, chứng nhận hợp quy, hợp chuẩn đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu để thông quan hàng hóa. Do vậy, thủ tục kiểm tra chuyên ngành ảnh hưởng rất lớn đến thời gian thông quan hàng hóa. Hiện nay, thời gian chờ kết quả kiểm tra chuyên ngành còn dài, dẫn đến thời gian thông quan hàng hóa còn chậm, chưa đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu và chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 19-2016/NQ-CP ngày 28/4/2016.

Tổng cục Hải quan cho biết, thời gian chờ kết quả KTCN còn dài là do một số nguyên nhân như: Văn bản pháp luật về KTCN quy định Danh mục mặt hàng phải kiểm tra nhiều nhưng chưa đồng bộ, chưa đầy đủ; chưa ban hành đầy đủ danh mục hàng hóa kèm theo mã số HS; phạm vi mặt hàng phải KTCN tại khâu thông quan còn quá rộng.

Mặt khác, cơ quan KTCN chưa có đủ lực lượng và phương tiện để tổ chức kiểm tra tại cửa khẩu (trừ lực lượng làm công tác kiểm dịch), hàng hóa khi cần KTCN phải đưa về phòng thí nghiệm trong nội địa thực hiện; phương tiện kỹ thuật, nguồn nhân lực thực hiện còn thiếu và yếu, nhiều trường hợp đưa ra kết quả chậm dẫn đến kéo dài thời gian thông quan hàng hóa của doanh nghiệp.

Ngoài ra, nhiều mặt hàng thuộc diện KTCN nhưng các Bộ, ngành quản lý chưa ban hành đầy đủ tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với hàng hóa; nhiều cơ quan, đơn vị KTCN chưa áp dụng phương pháp rủi ro trong KTCN, chưa ứng dụng công nghệ thông tin trong việc trao đổi thông tin kết quả KTCN với cơ quan hải quan.

Để khắc phục tình trạng trên, đòi hỏi phải có sự cải cách cơ bản về hệ thống pháp luật và bộ máy kiểm tra; phương thức kiểm tra trong hoạt động KTCN đế nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động KTCN nhằm thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa; giảm thời gian thông quan hàng hóa, giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Theo Tổng cục Hải quan, để hoạt động KTCN đạt hiệu quả, góp phần giảm thời gian thông quan hàng hóa, các Bộ, ngành cần thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đã được Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tại Nghị quyết 19-2016/NQ-CP và Quyết định 2026/QĐ-TTg ngày 17/11/2015. Cụ thể:

Một là, xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở pháp lý cho hoạt động kiểm tra chuyên ngành theo hướng: Danh mục hàng hóa xuất nhập khấu thuộc diện quản lý, kiểm tra chuyên ngành đơn giản, chi tiết tên hàng, kèm mã HS; Minh bạch về chế độ quản lý (Tiêu chuẩn áp dụng, hỉnh thức quản lý, kiếm tra, thời điểm kiểm tra, Cửa khẩu/kho doanh nghiệp/trụ sở đơn vị quản lý, kiểm tra…); Minh bạch về chi phí (loại phí, cách tính/Mức phí, người chịu trách nhiệm trả phí).

Hai là, thay đổi căn bản phương thức quản lý, KTCN với các nội dung: Áp dụng quản lý rủi ro (phân tích thông tin): kiểm tra trọng tâm, trọng điểm; đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của từng doanh nghiệp để áp dụng mức độ kiểm tra phù hợp đối với hàng hóa của từng doanh nghiệp; áp dụng chế độ doanh nghiệp ưu tiên (phân loại doanh nghiệp để kiểm tra, chuyển từ phương thức kiểm tra từng lô hàng sang phương thức kiểm tra theo doanh nghiệp); Chuyển căn bản sang hậu kiểm: Chuyển thời điểm kiểm tra chuyên ngành tại giai đoạn thông quan sang kiểm tra sau khi hàng hóa đã được thông quan; Áp dụng thông lệ quốc tế với các nội dung: Chủ động áp dụng các kinh nghiệm/thực tế tốt của các nước; Áp dụng công nhận lẫn nhau; Chủ động công nhận chất lượng của những nhãn hiệu, nhà sản xuất nổi tiếng, những hàng hóa được sản xuất tại các nước, khu vực có tiêu chuẩn chất lượng cao, tiên tiến (châu Âu, Mỹ, Nhật Bản…).

Ba là, đầu tư cơ sở vật chất, nguồn lực, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành. Trong đó, tăng cường việc hiện đại hóa thủ tục quản lý kiểm tra chuyên ngành với các nội dung: Điện tử hóa thủ tục (nộp hồ sơ, trả kết quả…) quản lý, kiểm tra chuyên ngành; Kết nối thủ tục giữa các cơ quan, tổ chức quản lý, kiểm tra chuyên ngành với Cổng thông tin một cửa quốc gia và Cơ chế một cửa ASEAN.

Bốn là, tăng cường công tác truyền thông, đào tạo và nâng cao năng lực hoạt động kiếm tra chuyên ngành cho các doanh nghiệp xuất khấu, nhập khấu hàng hóa và các đơn vị, tố chức có liên quan đến hoạt động kiếm tra chuyên ngành hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Danh Hà – nguồn: haiquan.hochiminhcity.gov.vn