Sau 42 năm phát triển, Cục Hải quan TP.HCM đã trở thành đơn vị Anh hùng lao động trong thời kì đổi mới và đang dẫn đầu trong ngành Hải quan trên nhiều mặt công tác, xứng danh Hải quan thành phố mang tên Bác.
Xây dựng lực lượng chuyên nghiệp
Sau khi tiếp quản đầy đủ Tổng nha Quan thuế chế độ ngụy quyền Sài Gòn ngay sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, ngày 11-7-1975, Bộ Ngoại thương có Quyết định số 09/QĐ-BNT thành lập Phân cục Hải quan miền Nam trực thuộc Cục Hải quan Việt Nam thuộc Tổng nha Ngoại thương, tiền thân của Cục Hải quan TP.HCM ngày nay.
TP.HCM là trung tâm kinh tế lớn nhất của cả nước, với hệ thống các cảng biển, sân bay quốc tế, các khu chế xuất, khu công nghiệp phát triển,… Ðến nay, thành phố đã đóng góp khoảng 1/3 giá trị sản xuất công nghiệp, 1/5 kim ngạch XK và 1/5 quy mô kinh tế của cả nước; đóng góp 30% trong tổng thu ngân sách quốc gia. Với chức năng quản lý Nhà nước về hải quan trên địa bàn thành phố, Cục Hải quan TP.HCM cũng từng bước phát triển lớn mạnh về tổ chức bộ máy, nhân sự để đáp ứng yêu cầu công việc. Từ khi mới tiếp quản chỉ có 54 cán bộ, chiến sĩ, chủ yếu là cán bộ Ban Kinh Tài miền Nam và các cán bộ do Cục Hải quan trung ương tăng điều động vào tiếp quản miền Nam và bộ đội chủ ngành, đến nay sau 42 năm xây dựng và trưởng thành, Cục Hải quan TP.HCM đã có đội ngũ trên 2.200 cán bộ, công chức được đào tạo bài bản, có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng; với bộ máy tổ chức gồm 25 phòng, chi cục và tương đương thuộc và trực thuộc; một Đảng bộ trên cơ sở với hơn 1.000 đảng viên với 30 Chi bộ, Đảng bộ bộ phận trực thuộc; có hệ thống tổ chức đoàn thể vững mạnh.
Với biên chế chiếm 1/5 toàn Ngành, nhưng hàng năm Cục Hải quan TP.HCM giải quyết khối lượng công việc với kim ngạch XNK chiếm khoảng 40%, số thu nộp ngân sách Nhà nước chiếm khoảng 35% toàn ngành Hải quan. Đặc biệt, Cục Hải quan TP.HCM có nhiều đóng góp lớn trong công tác cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa hải quan; triển khai thực hiện thí điểm thành công thủ tục hải quan điện tử, tham gia đóng góp xây dựng quy trình thủ tục hải quan; xây dựng, sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của ngành và các bộ ngành có liên quan, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, XNK của cộng đồng DN và người dân. Đặc biệt trong hơn 10 năm lại đây, Cục Hải quan TP.HCM có bước phát triển vượt bậc trên mọi lĩnh vực công tác, xây dựng đơn vị trong sạch, vững mạnh toàn diện, được Đảng, Nhà nước ghi nhận và phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới và nhiều phần thưởng cao quý khác.
Đi đầu trong cải cách thủ tục
Trong nhiều năm gần đây, với hoạt động XNK, đầu tư, gia công, phương tiện, hành khách xuất nhập cảnh phát triển mạnh, Cục Hải quan TP.HCM luôn là đơn vị đi đầu toàn ngành không chỉ về kết quả giải quyết thủ tục hải quan, thu nộp ngân sách, chống buôn lậu, gian lận thương mại, mà còn là nơi triển khai thí điểm về cải cách, hiện đại hóa hoạt động của ngành, cũng như góp ý kiến trong xây dựng, sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản pháp quy liên quan đến hoạt động hải quan. Một trong những kết quả đáng chú ý Cục Hải quan TP.HCM đã có những bước đột phá trong công tác cải cách thủ tục, hỗ trợ hoạt động XNK của trên 30.000 DN XNK. Trong đó, năm 2017, với Kế hoạch hành động “Cộng đồng DN và cơ quan Hải quan là đối tác tin cậy và đồng hành cùng phát triển”, Cục Hải quan TP.HCM đã thành lập nhiều đoàn công tác do lãnh đạo Cục, lãnh đạo các chi cục dẫn đầu chủ động đến với các DN ghi nhận khó khăn, vướng mắc, cũng như kế hoạch sản xuất kinh doanh của DN… để hỗ trợ DN một cách hiệu quả, thiết thực nhất và đã nhận được sự đánh giá cao của cộng đồng DN và thành ủy, UBND TP.HCM…
Nhờ cải cách thủ tục, ứng dụng công nghệ thông tin… Cục Hải quan TP.HCM đã rút ngắn thời gian thông quan cho các lô hàng XNK. Mục tiêu năm 2017, giảm thời gian thông quan hàng hóa, đối với hàng xuất khẩu, từ 108 giờ xuống còn 70 giờ; hàng nhập khẩu, giảm từ 138 giờ xuống còn 90 giờ; thực hiện thủ tục hành chính công trực tuyến cấp độ 3 với 41 thủ tục. Cục Hải quan TP.HCM phấn đấu giảm tỉ lệ luồng Vàng (kiểm tra hồ sơ) xuống tương ứng với quy trình của pháp luật về kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XK, NK từ 38% xuống còn dưới 20%. Đồng thời giảm bớt giấy phép XK, NK; điều kiện XK, NK cho phù hợp với Luật DN năm 2016 theo nguyên tắc DN được phép kinh doanh XNK những gì pháp luật không cấm. Từ đó, nhằm mục tiêu nuôi dưỡng nguồn thu ngân sách, giảm chi phí lưu container, và các chi phí khác cho DN….; phục vụ tận tình, nhanh chóng, đúng quy định, tạo niềm tin nơi cộng đồng DN, nuôi dưỡng nguồn thu. Tạo lập hệ thống hỗ trợ cho DN khởi nghiệp sáng tạo, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, ổn định, theo Nghị quyết 19 năm 2017 của Chính phủ…
Với sự nỗ lực trên nhiều mặt công tác, Cục Hải quan TP.HCM đã thu hút được nhiều DN tham gia làm thủ tục XNK trên địa bàn, mang lại nguồn thu cho ngân sách Nhà nước. Nhờ các giải pháp tổng thể đó, cùng với sự nỗ lực phấn đấu của tập thể CBCC trong đơn vị, số thu ngân sách của Cục Hải quan TP.HCM trong những năm gần đây luôn đạt cao. Năm 2016, số thu ngân sách của đơn vị lần đầu tiên đã vượt con số 100.000 tỷ đồng. Năm 2017, đơn vị phấn đấu hoàn thành vượt dự toán 109.000 tỷ đồng.
Bên cạnh công tác tạo thuận lợi, để tạo môi trường kinh doanh, đầu tư bình đẳng, Cục Hải quan TP.HCM luôn coi trọng công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, chống thất thu ngân sách và đã được đơn vị triển khai quyết liệt, hiệu quả… Hàng năm đơn vị phát hiện hàng ngàn vụ vi phạm, riêng năm 2016 trị giá hàng vi phạm phát hiện trên 600 tỷ đồng; tăng thu cho ngân hàng trăm tỷ đồng. Trong đó có nhiều vụ buôn lậu, vận chuyển hàng cấm quy mô lớn qua đường biển và đường hàng không được ngăn chặn ngay tại cửa khẩu, như: các vụ nhập lậu ngà voi, ma túy, vũ khí, sản phẩm động vật hoang dã…, góp phần giữ vững an ninh kinh tế, an ninh chính trị trên địa bàn TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung./
– Hải Quan Hồ Chí Minh
